- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Shockwave (ESWT) en sportblessures
Shockwave therapie, ook wel afgekort tot ESWT (Extracorporeal ShockWave Therapy), is een behandeling die bestaat uit geluidsgolven. Voorheen werd deze methode alleen gebruikt om nierstenen te vergruizen, tegenwoordig wordt het bij meerdere aandoeningen ingezet. Er bestaan verschillende manieren van toedienen van ESWT; het kan in hoge of lage dosis gegeven worden (high en low energy/intensity) en lokaal of radiaal. Ook het aantal sessies kan variëren. Het precieze werkingsmechanisme is niet bekend, maar het lijkt positieve effecten te hebben op calcificaties, doorbloeding van weefsel en pijnsensatie. Volgens de theorieën zouden de geluidsgolven calcificaties kunnen vernietigen. Door het opwekken van groeifactoren, kan de doorbloeding gestimuleerd worden en zou op deze manier herstel van weefsel plaats kunnen vinden. Pijnverlichting zou mogelijk ontstaan door overstimulatie van het behandelde gebied, waardoor pijnsignalen niet meer worden doorgegeven. Vanwege deze effecten wordt het onder andere gebruikt bij sommige sportblessures, met name bij (chronische) peesproblemen.
ESWT is voor meerdere sportblessures onderzocht, waarbij er aanwijzingen zijn voor positieve effecten. Deze resultaten verschillen sterk per aandoening en lopen uiteen van geen effect tot een succespercentage van grofweg 50-70%.
Shockwave behandeling bij sportblessures
Achilles tendinopathie en fasciopathia plantaris (hielspoor), zijn in dit kader het meest onderzocht. Bij deze aandoeningen zijn er sterke aanwijzingen dat ESWT, naast een reguliere behandeling (zoals aangepaste belasting en oefentherapie), pijn en functie kan verbeteren. Het onderzoek is niet geheel eenduidig, ook blijven er een aantal vragen onbeantwoord. Zo is de optimale behandelfrequentie, -intensiteit en –duur nog niet geheel duidelijk. Toekomstig onderzoek zal hier meer duidelijkheid over moeten geven.
Bij enkele andere aandoeningen is minder onderzoek beschikbaar. Ook hebben deze onderzoeken beperkingen en spreken de uitslagen elkaar soms tegen. Wel zijn er bij blessures als het mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS, vroeger ook wel shin splints genoemd), patella tendinopathie (ontsteking van de knieschijfpees), trochanter major pijnsyndroom (proximaal ilio tibiaal frictiesyndroom), epicondylitis medialis en lateralis (golferselleboog en tenniselleboog) en calcificaties in de rotator cuff (verkalkingen in de schouderpees) ook aanwijzingen voor positieve effecten van ESWT.
Negatieve effecten van shockwave
Er zijn weinig bijwerkingen beschreven ten gevolge van de behandeling met ESWT. De toediening van de geluidsgolven zelf kan pijnlijk zijn, maar deze klachten trekken snel weer weg. Gedurende enkele dagen kan het behandelde gebied wat stijf of geïrriteerd aanvoelen. De huid kan tijdelijk rood verkleuren of anders aanvoelen, zonder dat dit bijkomende of blijvende problemen geeft. Vanwege de lage risico’s kan laagdrempelig gekozen worden voor een behandeling met ESWT.
Toepassing van shockwavetherapie
ESWT als op zichzelf staande behandeling is niet bewezen effectief en wordt niet geadviseerd. Bij achilles tendinopathie, fasciopathia plantaris, MTSS, patella tendinopathie, proximaal ilio tibiaal frictiesyndroom, epicondylitis medialis en lateralis en calcificaties in de rotator cuff van de schouder kan er een indicatie zijn voor ESWT. Bij deze indicaties kan het in een bepaald stadium als ondersteuning ingezet worden naast de lopende behandeling. Voor andere aandoeningen is er in principe geen indicatie voor ESWT en kan dit het inzetten van de juiste behandeling zelfs vertragen. Van belang is een goede diagnose van het probleem door een (sport)arts met hierbij een behandelplan. Indien besloten wordt tot toepassing van ESWT in dit behandelplan, is er voorkeur voor een gespecialiseerd behandelcentrum met kennis van de aandoening en ESWT.
Naast mensen die positief effect hebben van ESWT, is er ook een groep mensen die hier helaas niet op reageert. Dit worden ook wel de non-responders genoemd. Net zoals er niet geheel duidelijk is hoe het werkingsmechanisme is, is ook niet bekend wat de reden is dat sommige mensen er geen baat bij hebben. Als na 2 tot 6 behandelingen (afhankelijk van high of low energy/intensity) geen effect bemerkt is, wordt de kans op een reactie erg klein. Huidig onderzoek wijst er op dat de behandeling met ESWT dan waarschijnlijk beter gestaakt kan worden. Het is mogelijk dat effecten uitblijven omdat er sprake is van een ander probleem. In deze fase kan de diagnose eventueel herzien worden.
Sportarts
Een sportarts is een expert in het behandelen van sportblessures. Als er sprake is van een (chronisch) peesprobleem kan een evaluatie gedaan worden en een plan op maat gemaakt worden. Hierbij zal ook gekeken worden of en wanneer er in de behandeling ruimte is voor ESWT. ESWT wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering.
- Aqil A, Siddiqui MRS, Solan M, Redfern DJ, Gulati V, Cobb JP. Extracorporeal Shock Wave Therapy Is Effective In Treating Chronic Plantar Fasciitis: A Meta-analysis of RCTs. Clin Orthop Relat Res. 2013 Nov;471(11):3645-52.
- Brukner and Kahn, Clinical Sports medicine, Volume 1 Injuries, fifth edition 2016, McGraw-Hill Medical.
- Buchbinder R, Green SE, Youd JM, Assendelft WJ, Barnsley L, Smidt N. Shock wave therapy for lateral elbow pain. Cochrane Database Syst Rev. 2005 Oct 19;(4):CD003524.
- Louwerens JK, Veltman ES, van Noort A, van den Bekerom MP. The Effectiveness of High-Energy Extracorporeal Shockwave Therapy Versus Ultrasound-Guided Needling Versus Arthroscopic Surgery in the Management of Chronic Calcific Rotator Cuff Tendinopathy: A Systematic Review. Arthroscopy. 2016 Jan;32(1):165-75. doi: 10.1016/j.arthro.2015.06.049. Epub 2015 Sep 15.
- Mani-Babu S, Morissey D, Waugh C, et al. The effectiveness of extracorporeal shock wave therapy in lower limb tendinopathy. A systematic review. Am J Sports Med. 2015 Mar;43(3):752-61.
- Standpunt Zorginstituut Nederland Extracorporeal Shock Wave Therapy bij Achillespees Tendinopathie 9-7-2014. file:///P:/%23temp/Extracorporeal+shock+wave+therapy+%2528ESWT%2529+bij+Achillespees+Tendinopathie.pdf.
- Sun J, Gao F, Wang Y, Sun W, Jiang B, Li Z. Extracorporeal shock wave therapy is effective in treating chronic plantar fasciitis. A meta-analysis of RCTs. Medicine (2017) 96:15.
- Thijs KM, Zwerver J, Backx FJG, Steeneken V, Rayer S, Groenenboom P, Moen MH. Effectiveness of Shockwave Treatment Combined With Eccentric Training for Patellar Tendinopathy: A Double-Blinded Randomized Study. Clinical Journal of Sport Medicine, 27(2) 2017, 89-96.
- Vereniging voor sportgeneeskunde. Richtlijn Chronische achilles tendinopathie, in het bijzonder de tendinosis, bij sporters. 2007. https://www.sportgeneeskunde.com/files/Multidisciplinaire%20richtlijn%20Achillespees.pdf.
- Vereniging voor sportgeneeskunde. Richtlijn “fasciopathia/fasciosis plantaris bij sporters” 2013. https://www.sportgeneeskunde.com/files/bestanden/Monodisciplinaire%20VSG-richtlijn%20Fasciopathia%20plantaris%20bij%20sporters%20.pdf.
- Winters M, Eskes M, Weir A et al. Treatment of medial tibial stress syndrome: a systematic review. Sports Medicine 2013. Dec;43(12):1315-33. doi:10.1007/s40279-013-0087-0.
- van der Worp H., van den Akker-Scheek I, van Schie H., Zwerver H. Extracorporale shockwave therapie bij tendinopathie: Een literatuuroverzicht van techniek, werkingsmechanismen en protocollen. Sport & Geneeskunde, 2, 2012.