Ouder worden en sport

Zes voordelen van sporten en bewegen op oudere leeftijd

Meerdere aspecten van ouderdom en problemen op oudere leeftijd zijn in combinatie met sporten en bewegen wetenschappelijk onderzocht. Deze onderzoeken hebben verschillende voordelen bewezen van een actieve leefstijl op hogere leeftijd. De voordelen worden onderstaand toegelicht.

Verbeterde mobiliteit

Conditie en kracht, die met het oplopen van de leeftijd langzaam achteruitgaan, verbeteren door sport en beweging. Actieve ouderen zijn hierdoor mobieler en vitaler. Op deze manier zou langer zelfstandig functioneren mogelijk kunnen zijn.

Lager valrisico

De angst om te vallen kan een drempel zijn om te gaan sporten en bewegen. Uit onderzoek komt naar voren dat juist door te sporten en bewegen het risico op vallen lager wordt. Een specifiek programma met staptraining (bijvoorbeeld met stappen op een doelwit, stappen met uitwijken voor obstakels) kan het valrisico zelfs tot mogelijk 50% verlagen, maar ook andere vormen van beweging hebben een preventief effect op vallen. Waarschijnlijk kom dit door verbeterde kracht, balans en reactievermogen die beweging geeft.

Vermindering van de botkwaliteit tegen gaan

Door hormonale veranderingen rond en na de menopauze (overgang) verminderd de botkwaliteit bij vrouwen, waardoor er een vergroot risico op botbreuken ontstaat. In mindere mate hebben ook mannen met het toenemen van de leeftijd een achteruitgang in botkwaliteit. Door regelmatig te sporten en bewegen wordt deze kwaliteitsvermindering tegen gegaan en kan het zelfs verbeteren. Dit wordt met name gezien bij zogenaamde ‘gewichtsdragende activiteiten’ als wandelen en (milde) krachttraining,

Verbetering van het geheugen

Sporten en bewegen hebben een positief effect op het geheugen van mensen boven de vijftig jaar. Hierbij maakt het niet uit of mensen een normaal functionerend geheugen hebben of al last hebben van geheugenproblemen. Zowel activiteiten met krachttraining als duurtraining (cardiotraining), of een combinatie hiervan, hebben deze gunstige invloed. Het meest optimaal zijn de effecten gezien bij het uitvoeren van matig intensieve activiteiten (zoals stevig wandelen, dansen, tuinieren) of intensieve activiteiten (zoals rennen, hard fietsen, flink door zwemmen) die minstens 45 minuten duren.

Naast een verbeterd geheugen, zijn ook positieve effecten gezien op ander psychisch functioneren, zoals depressie en angst.

Positief effect bij (Chronische) ziektes

Een actieve leefstijl, ook op hogere leeftijd, helpt om bepaalde aandoeningen te voorkomen en kan tevens een positieve invloed hebben op het verloop van de ziekte. Bij ziektes als kransslagaderverkalking, hoge bloeddruk, hartfalen, nierfalen, diabetes mellitus, beroerte, perifeer vaatlijden, kanker, COPD, osteoporose en artrose kan beweging een factor zijn in preventie en/of behandeling. Ook bij de ziekte van Parkinson, Multiple Sclerose, reuma, fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom zijn aangetoond dat er positieve effecten zijn van sport en bewegen op het algeheel functioneren en mogelijk ook op het ziekteproces.

Al deze effecten worden gezien bij zowel krachttraining als duurtraining (cardiotraining) of een combinatie hiervan. Belangrijk is ook dat in de onderzoeken geen negatieve effecten worden gezien op het ziektebeloop en het ontstaan van complicaties.

Uiteraard zijn er door de beperkingen die deze ziektes met zich meebrengen wel grenzen en aandachtspunten bij het ondernemen van sportieve activiteiten. 

Preventieve werking

Regelmatig sporten en bewegen kan het ontstaan van (chronische) ziektes voorkomen. Zo heeft het een beschermend effect op het ontstaan van hart- en vaatziektes, door positieve effecten op onder andere de bloeddruk, het cholesterol en de vaatelasticiteit. De betere bloedsuikerbalans die ontstaat door regelmatig te sporten kan beschermend werken tegen het ontstaan van diabetes mellitus. Het lagere vetpercentage dat ontstaat bij de actieve leefstijl heeft tevens een positieve invloed hierop, maar ook op vele andere aandoeningen.