RED-S: Relative Energy Deficiency in Sport

Inleiding

RED-S is een afkorting die staat voor ‘Relative Energy Deficiency in Sport’ wat vrij vertaald ‘Relatief energie tekort bij sport’ betekent. In 2014 werd deze term geïntroduceerd door een panel van experts vanuit het International Olympic Committee (IOC). Het vervangt de term en het syndroom dat voorheen ‘Female Athlete Triad’ genoemd werd. Hiermee werd de combinatie en wisselwerking van een verstoord eetpatroon, onregelmatige menstruatie en verminderde botdichtheid bij sportende vrouwen aangeduid.

Met nieuwe inzichten werd duidelijk dat de term ‘Female Athlete Triad’ niet meer passend is. Het is niet zozeer alleen een verstoord eetpatroon, als wel een verstoorde energiebalans die ten grondslag ligt aan dit probleem. Dit heeft niet alleen een wisselwerking met twee andere factoren, maar is van invloed op vele processen in het lichaam. Ook treft het niet alleen vrouwen, maar kunnen mannen ook aangedaan zijn.

Energiebalans

Voor het normaal functioneren van het lichaam moet de energie inname in balans zijn met het energieverbruik. Door middel van voeding vindt er energie inname plaats. We verbruiken energie met activiteiten als sporten en werken, maar ook door meer verborgen en continue doorgaande processen in het lichaam, zoals groei en celvernieuwing.

Een relatief energietekort ontstaat doordat er te weinig energie inname is voor het energieverbruik van het lichaam. Het niet aanpassen van de voeding bij een intensiever trainingsschema of minder inname bij gelijkblijvende activiteiten zijn hier voorbeelden van. Ook eetstoornissen zijn een belangrijke oorzaak bij het ontstaan van een dergelijk tekort.

Bij sporten waar een laag gewicht of slank postuur belangrijk zijn door hun rol in prestatie, uiterlijk of gewichtsklasse, komen eetstoornissen en relatief energietekort vaker voor. Voorbeelden hiervan zijn kunstschaatsen, turnen, karate en alpineskiën. Buiten deze sportspecifieke risicofactor, zijn er veel persoonlijke factoren die kunnen bijdragen aan een eetstoornis en een relatief energietekort. Zo komt het vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Symptomen

De symptomen van een relatief energietekort kunnen erg divers zijn. Gewichtsverlies, afwijken van de normale groei en ontwikkeling bij kinderen, terugkerende blessures, stressfracturen (vermoeidheidsbreuken), regelmatig ziek zijn, afname van prestatie, schommelingen in het humeur en onregelmatige menstruatie of het zelfs geheel uitblijven van de menstruatie kunnen allemaal een signaal van RED-S zijn. Het zijn slechts uitingen van de onderliggende verstoringen in onderdelen van het lichaam.

Gevolgen

Een relatief energietekort verstoort vele aspecten van het lichamelijk functioneren die voor gezondheid en prestatie belangrijk zijn. Hart, bloedvaten, hormonen, voortplanting, botten, maag, darmen, nieren en zenuwstelsel kunnen allen in verschillende mate aangedaan zijn. Zo kan het uitblijven van de menstruatie in eerste instantie erg handig en makkelijk lijken voor een sportende vrouw. Het is echter het teken dat het lichaam een dusdanig tekort aan energie heeft, dat bepaalde functies die niet nodig zijn om te overleven zelfs afgesloten worden. Dit geeft flinke (hormonale) veranderingen die weer effect hebben op andere processen in het lichaam. Zo kan door het oestrogeentekort niet genoeg Calcium worden opgenomen uit voeding en zal dit ontrokken worden uit het bot. Deze botontkalking (osteoporose) kan weer leiden tot (vermoeidheid)botbreuken. Naast de duidelijke schade aan het lichaam, kan dit ook het einde van een (top)sportcarrière betekenen. Lees hier meer over op de pagina Vrouwen en Sport.

Behandeling

Naast het herstellen van het relatieve energie tekort, is het belangrijk om te weten waardoor dit tekort ontstaan is. Indien er sprake is van een onderliggende eetstoornis of andere psychiatrische problematiek, is het belangrijk hier aandacht aan te besteden. Verdere behandeling is sterk afhankelijk van de ernst van de verstoringen en de symptomen daarbij.

Preventie

Preventie is erg belangrijk bij een syndroom als RED-S, omdat het met de juiste maatregelen in het geheel voorkomen kan worden. Het goed informeren van sporters en hun omgeving is hierbij een essentieel component. Ook vroege detectie van symptomen om erger te voorkomen is van belang. De sporter zelf is hier niet altijd bewust van, dus ook trainer/coach, medesporters en ouders bij de jongere sporter spelen hier een belangrijke rol in.

Sportarts

Een sportarts kan bij de preventie, vroege detectie en de behandeling van RED-S adviezen geven. Een sportarts is er niet alleen voor topsporters, maar ook voor recreatieve sporters. Voor een sportarts bij jou in de buurt, kijk op Zoek een sportzorgprofessional.