Voedingssupplementen voor topsporters

Het verschil tussen een medaille of een vierde plaats is vaak erg klein. Wanneer het om goud of zilver gaat is het soms millimeterwerk. Op topniveau zit het verschil vaak in de details. Om goud te behalen moet alles kloppen. Het gaat om de timing, de vorm van de dag, de flow, etc. en natuurlijk vocht en voeding. Dan komt al snel de vraag of voedingssupplementen nodig zijn. Wat zijn het eigenlijk? En maakt het uit hoeveel je van een vitaminesupplement neemt?

Wat zijn voedingssupplementen?

De naam zegt het al: Bij voedingssupplementen gaat het om een toevoeging aan de basisvoeding in de vorm van een poeder, pil of drank. In het ‘Voedingssupplementen Besluit in de Warenwet’ worden een voedingssupplementen als volgt gedefinieerd:  

1. Een aanvulling op de normale voeding. 
2. Een geconcentreerde bron van één of meer microvoedingsstoffen of van andere stoffen met een voedingskundig of fysiologisch effect 
3. Verhandeld worden in voor inname bestemde afgemeten kleine eenheidshoeveelheden. 

Het betreft hier voedingsstoffen waarvan we veel minder nodig hebben dan 1 gram. Het gaat dan vooral om vitamines en mineralen.

Wanneer hebben sporters voedingssupplementen nodig?

In het algemeen heb je als sporter geen voedingssupplementen nodig als je je dagmenu samenstelt met voedingsmiddelen die in de Schijf van Vijf staan, tenzij je een vrouw bent met een kinderwens, ouder bent dan 50 jaar of weinig buiten komt.
In alle andere gevallen kunnen sporters een tekort ontwikkelen aan bepaalde voedingsstoffen bij extreme inspanningen, te lage opname van bepaalde voedingsstoffen uit de voeding of medicijnen gebruiken die de opname van voedingsstoffen uit de voeding belemmeren. Het is bij twijfel altijd raadzaam om eerst te overleggen met de sportarts en/of de sportdiëtist voordat je voedingssupplementen gaat slikken.

Teveel is niet aan te raden

Als er (kans is op een) tekort aan een voedingsstof is het allereerst belangrijk om naar de samenstelling van de basisvoeding te kijken en deze, indien nodig en mogelijk, te verbeteren. Wanneer dat niet lukt is het raadzaam om te starten met een voedingssupplement. Daarbij geldt dat “meer” niet altijd beter is. Denk hierbij aan de waarschuwing voor supplementen met hoge doses vitamine B6 (pyridoxine). Wel eens wordt gedacht dat zo’n vitamine van het B-complex gemakkelijk uitgeplast wordt, maar dat is niet altijd het geval. Een te hoge dosis vitamine B6 kan leiden tot onaangename tintelingen in handen en voeten.

Supplementen nodig? Pas op voor doping!

Supplementen kunnen ook verontreinigd zijn met dopinggeduide middelen. Als er in dezelfde fabriek waar voedingssupplementen worden gefabriceerd ook medicijnen worden gemaakt die dopinggeduide stoffen bevatten kunnen resten van het medicijn achterblijven op de apparaten die gebruikt worden bij de productie van voedingssupplementen. Dat kan tot gevolg hebben dat het voedingssupplement onbedoeld wordt vervuild met een dopinggeduide stof. Voor de sporter die in aanmerking komt voor dopingcontroles kan dat tot een positieve dopingtest leiden met alle gevolgen van dien. De sporter is namelijk te allen tijde verantwoordelijk voor wat er in zijn/haar lichaam aanwezig is. Verontreinigingen van voedingssupplementen komen vaker voor dan je denkt.

Ga voor zo veilig mogelijk Kies NZVT

Als een topsporter toch voedingssupplementen nodig heeft is het aan te raden om een zo veilig mogelijk supplement te gebruiken. In Nederland beschikken we over het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT). Dit is een lijst van voedingssupplementen die getest zijn op dopinggeduide middelen. Je vindt deze lijst op de website van de Dopingautoriteit. Let wel: van de meeste voedingssupplementen op deze lijst worden enkele batches (charges, lotnummers, partijen) getest. Het is dan belangrijk dat je het batchnummer controleert. Als een fabrikant er voor kiest om alle batches te testen mag zo’n supplement het NZVT-logo voeren.
Wil je weten hoe je een voedingssupplement kunt uitzoeken die aan de NZVT-normen voldoet, download de dopingwaaier-App of bekijk deze animatie

Hoe zit het dan met eiwitshakes en sportdranken?

Eiwitshakes en sportdranken zijn geen voedingssupplementen maar sportvoedingspreparaten. Eiwitshakes kunnen gemakkelijk in poedervorm worden meegenomen en ter plekke worden bereid met schoon water en kunnen dan snel gebruikt worden na een sportieve inspanning voor het herstel van het spierweefsel. Sportdranken zijn er in verschillende varianten. Isotone sportdranken worden het vaakst gebruikt. Deze dranken zorgen voor een snelle opname van vocht, suikers en zouten, omdat de concentratie van deze dranken gelijk is aan die van het bloed. Deze dranken worden vaak gebruikt als een sportieve inspanning langer duurt dan 1,5 uur.  

Wil jij weten of jij voedingssupplementen nodig hebt? Neem dan eens contact op met een sportdiëtist.

Bron: sportdiëtist Anneke Palsma
Kijk voor meer informatie over het werk van de sportdiëtist op: http://www.sportzorg.nl/zoek-een-sportzorgprofessional/sportdietist.
Ook vind je hier adressen van sportartsen bij jou in de buurt.

Sportdiëtist Anneke Palsma is lid van de Vereniging Sportdiëtetiek Nederland.