- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Roken en sport
Dat roken slecht is voor de gezondheid, is algemeen bekend. Het verhoogt onder andere het risico op vele soorten kanker, beschadigd het longweefsel en is een belangrijke factor in het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Dat roken een slechte invloed heeft op sportprestaties weet ook bijna iedereen. Meer kortademigheid, chronisch hoesten en een slechtere conditie zijn een aantal problemen waar rokers mee te maken kunnen krijgen, die direct invloed hebben op sport en bewegen. Hieronder volgen een aantal interessante feiten, die wat minder bekend zijn.
Wist je dat…
Roken verhoogt het risico op acute hartdood tijdens het sporten sterk
Roken tast de bloedvaten aan, ook de bloedvaten van het hart (kransslagaderen). Daarnaast heeft het negatieve invloed op andere factoren die betrekking hebben op het hart en de bloedvaten, zoals bloeddruk, cholesterol en hartritme. Deze onderliggende problemen kunnen bijdragen aan hart- en vaatziekten en zo tot een hartaanval tijdens inspanning leiden. Dit risico is met name aanwezig bij rokers boven de 35 jaar.
Er is een vragenlijst ontwikkeld die kan helpen te bepalen of er een risico is op plotse hartdood bij sportieve activiteiten.
Het genezen van blessures duurt bij rokers langer
Door verminderde doorbloeding kan beschadigd weefsel bij rokers slechter genezen. Hierdoor zullen blessures langer aanhouden. Er zijn ook enkele aanwijzingen dat blessures mogelijk sneller kunnen optreden. Dit zou onder andere komen doordat als er niet snel genoeg wordt voorzien in de nicotinebehoefte, er een verminderd concentratie- en reactievermogen is. Hierdoor kunnen er sneller fouten gemaakt worden die leiden tot blessures.
Pijnklachten van de lage rug is een voorbeeld van klachten die meer voorkomen bij rokers. Het precieze mechanisme hiervan is niet bekend, mogelijk is dit op basis van een slechtere doorbloeding.
Bij (diepzee) duiken hebben rokers een hoger risico op een barotrauma (drukverwonding).
Training is bij rokers veel minder efficiënt
Door onder andere een slechtere longfunctie, verminderd zuurstoftransport, verhoogde rusthartslag, verlaagde maximum hartslag, slechtere bloedvaten en verhoogde bloeddruk, kan training niet optimaal uitgevoerd worden en hebben de impulsen van training minder effect. Daarnaast zet het roken mogelijk een proces van spierafbraak in, waardoor effecten van spieropbouw weer teniet gedaan kunnen worden.
Niet rokers sporten meer
Rokers doen minder vaak en korter aan sport en beweging. Het kan zijn dat de beperkingen van vooral de luchtwegen de rokers belemmeren om te gaan sporten. Ook kan het meespelen dat niet rokers bewuster bezig zijn met een gezonde levenswijze. Ook de sociale klasse (economische positie, bepaald door onder andere afkomst, opleiding en inkomen) speelt hierin mogelijk een rol. De precieze redenen zijn niet geheel duidelijk.
Sporten helpt om te stoppen met roken
Ex-rokers die regelmatig sporten houden het beter vol om niet te roken. Sporten vermindert de behoefte aan een sigaret en helpt de ontwenningsverschijnselen te maskeren. Bij directe behoefte aan roken helpt het om in beweging te komen. Daarnaast werkt het ook bij andere klachten. Stress, slaapstoornissen en obstipatie zijn voorbeelden waar mensen last van kunnen krijgen na het stoppen met roken. Sporten kan deze klachten verlichten.
Roken tast de longfunctie aan en is de grootste veroorzaker van COPD
COPD is een afkorting van Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronisch obstructief longziekte) en is een verzamelnaam van chronische bronchitis en longemfyseem. Door het roken gaan de longblaasjes stuk. Hierdoor gaat de longfunctie achteruit en zijn de longen vatbaarder voor virussen en bacteriën. De longfunctie kan zo slecht worden, dat mensen afhankelijk zijn van een zuurstoffles. Mensen met COPD leven korter, maar vooral de kwaliteit van leven is door de klachten een stuk slechter. Naast COPD is longkanker een belangrijke ziekte die het leven van rokers verkort. Bij 86% van de mensen met longkanker is de oorzaak van de ziekte het roken geweest.
Ex-rokers die regelmatig sporten, hebben minder gewichtsproblemen
Gewichtstoename kan, met name bij vrouwen, een reden zijn om toch weer te beginnen met roken. Naast dat beweging de behoefte aan een sigaret vermindert, helpt het ook om op gewicht te blijven. Waar veel mensen naar het snoep grijpen om de behoefte aan een sigaret te onderdrukken, helpt het dus meer om te gaan sporten of een stukje te gaan wandelen.
Het gewicht van sportende ex-rokers is stabieler dan van rokers die niet sporten.
Kinderen en tieners die meedoen met georganiseerde sportactiviteiten, starten minder snel met roken
Alle georganiseerde vormen van sport, bijvoorbeeld vanuit school of sportclub, hebben een beschermend effect op het beginnen met roken bij kinderen of tieners. Ook andere georganiseerde activiteiten hebben dit beschermende effect. Mogelijk is daarom niet alleen het sporten, maar ook bijvoorbeeld toezicht en begeleiding verantwoordelijk voor dit effect. Het effect van individueel sporten op het starten met roken bij kinderen is onvoldoende onderzocht.
De longfunctie verbetert al 2 tot 12 weken na het stoppen met roken
Deze verbetering kan gemerkt worden in het hebben van meer lucht en hierdoor een betere conditie. De beruchte rokershoest kan langer aanhouden, ongeveer 1 tot 9 maanden.
Stoppen met roken?
Stoppen met roken kan erg moeilijk zijn, maar is niet iets wat alleen gedaan moet worden. Hulp met stoppen met roken is er in vele soorten en maten. Vraag eens advies aan de huisarts hierover.
Rookvrije Generatie
Wil jij jouw vereniging of organisatie rookvrij maken? Bekijk dan de website van de Rookvrije Generatie voor meer informatie.
Een sportarts kan de schadelijke effecten van het roken op sportprestaties beoordelen
Bent jij een (ex) roker en wil je weten welke invloed dit heeft op jouw sportprestaties en welke risico’s je loopt? Een sportarts kan dit met een uitgebreid sportmedisch onderzoek beoordelen en advies op maat geven. Hierbij wordt een analyse van hart en longen gedaan, een inspanningstest en eventueel een ademgasanalyse.
Gebruikte referenties
- Hassandra M., Goudas M., Theodorakis Y. Exercise and Smoking: A Literature Overview. Health, 2015, 7, 1477-1491
- HHS (U.S. department of Health & Human Services), The Health Consequences of Smoking: A Report of the Surgeon General, 2004 http://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/sgr/2004/index.htm.
- Rom O, Kaisari S, Aizenbud D, Reznick A (2012) Sarcopenia and smoking: a possible cellular model of cigarette smoke effects on muscle protein breakdown. Ann N Y Acad Sci. 1205: 47-53.
- Taylor AH, Ussher MH, Faulkner G. (2007). The acute effects of exercise on cigarette cravings, withdrawal symptoms, affect and smoking behaviour: a systematic review. Addiction, 102, 534‐543.
- Wijde ter W, Croes E. Nationaal expertisecentrum tabaksontmoediging (onderdeel van het Trimbos instituus). Roken een aantal feiten op een rij. Juli 2015. https://assets.trimbos.nl/docs/2d0ce6ec-672b-4978-ad5d-618f3a56ec5d.pdf