Belasting en belastbaarheid

Bij belasting en belastbaarheid wordt gekeken naar de balans tussen dat wat je dagelijks op je bordje krijgt (de belasting) en hoeveel je aan kan (belastbaarheid). Dit wordt ook wel je draaglast en draagkracht genoemd.

Wanneer je draaglast en draagkracht redelijk in balans zijn (of niet te lang uit balans), schommelt de weegschaal kleine beetjes heen en weer. Je zit dan lekker in je vel en loopt weinig risico op blessures. Wanneer je belasting echter te groot is ten opzichte van je belastbaarheid, ontstaat er een disbalans. Als deze disbalans lang aanhoudt, slaat de weegschaal te ver door waardoor het langer duurt om te herstellen en de kans op blessures, overtraining en een burn-out groter wordt.

Te weinig belasting is niet goed

Te weinig belasting is ook niet goed. Stilstand is achteruitgang: use it or lose it. Wanneer je je lichaam niet gebruikt, staat de weegschaal stil en wordt je belastbaarheid lager en is de kans op klachten juist groter. Ons lichaam is tenslotte gemaakt om in beweging te zijn.

Verschillende soorten belasting

Er zijn verschillende soorten belasting. Denk aan belasting tijdens de wedstrijd, belasting rondom wedstrijden door bijvoorbeeld spanning en belasting in het dagelijks leven waar stress en grote levensgebeurtenissen onder vallen.

De oogkleppen zijn af. Vroeger had ik ze op en dat heeft me ook veel gebracht. Maar dan loop je tegen de lamp. Bij mij kwam dat in de vorm van blessures. Je lichaam liegt nooit. Het is op een bepaalde manier toch te veel geweest. Nu zoek ik naar balans. Wil ik dit nog? Ik zie dat veel mensen zich die vraag stellen. Ik beloon mezelf tegenwoordig aan het eind van de dag met een nulpuntnulletje. Hard gerevalideerd, feestelijk eind van de dag.

Hockeyer Sander de Wijn in de Volkskrant (22 februari 2021)

Werkblad uit het boek Leren Revalideren

In het werkblad ‘Energievreters tijdens wedstrijd’ op www.lerenrevalideren.nl vind je belastende aspecten van de wedstrijd. Door dit werkblad steeds na wedstrijden in te vullen, krijg je meer inzicht in jouw wedstrijdbelasting en kun je vervolgens kijken hoe je jouw energievreters voor een volgende wedstrijd kunt verminderen of misschien zelfs kunt voorkomen. 

Ook belastbaarheid is opgebouwd uit verschillende factoren. Belastbaarheid staat voor je draagkracht: de mate waarin je als sporter de belasting aan kan. In onderstaande tabel staan verschillende factoren die deze draagkracht mede bepalen.

1. Leeftijd.
   Naarmate je ouder wordt, neemt de kwaliteit van je weefsels af en daardoor ook je belastbaarheid.
2. Geslacht.
   Mannen kunnen zwaarder belast worden dan vrouwen.
3. Genen.
   Het genenpakketje dat je van je ouders hebt meegekregen is medebepalend voor je belastbaarheid. Ze geven je daarmee namelijk ook sterktes, zwaktes en ziektes mee. Bijvoorbeeld hypermobiliteit of een hoge bloeddruk.
4. Lichaamsbouw.
   We zijn allemaal anders gebouwd. Anatomische verschillen kunnen een verschil in belastbaarheid veroorzaken. Bijvoorbeeld brede schouders, lange benen, platvoeten of X-benen.
5. Algehele gezondheid.
   Als je geblesseerd bent, kun je uiteraard minder belast worden. En een gezonde sporter is meer belastbaar dan een zieke sporter. Bij koorts wordt zelfs afgeraden om te gaan sporten en ben je dus helemaal niet belastbaar.
6. Fitheid/conditie.
   Als je een goede conditie hebt, is je coördinatie, lenigheid, uithoudingsvermogen, kracht en snelheid goed, waardoor je de belasting langer en beter aankan.
7. Mate van stress.
   Bij het ervaren van veel stress door bijvoorbeeld prestatiedruk, een stressvolle thuissituatie, problemen, big life events, et cetera, verlaagt je belastbaarheid.
8. Slaapproblemen.
   Als je slecht slaapt, herstel je minder goed van je trainingen en wedstrijden, waardoor je de volgende dag minder belasting aankan en je dus minder belastbaar bent.
9. Voorbereiding op de belasting.
   Als je goed bent voorbereid op de wedstrijd of training, heb je op de juiste manier getraind om de wedstrijd- of trainingsbelasting aan te kunnen. Ook heb je in je hoofd verschillende wedstrijdscenario’s doorgenomen, zodat je minder snel voor verrassingen komt te staan. Dit geeft een gevoel van controle en geeft rust waardoor je meer ontspannen naar de wedstrijd toe werkt en meer aankan.
10. Leefwijze.
    Je kan meer aan als je goed voor zichzelf zorgt door bijvoorbeeld op tijd te rusten, goed te eten en drinken, genoeg te slapen, ontspanningsoefeningen doet en voldoende in contact staat met anderen.
11. Levenshouding
    Als je een positieve levensinstelling hebt, zie je meer kansen dan bedreigingen en ben je minder snel uit het lood geslagen als het even tegenzit. Je ziet tegenslag en falen eerder als mogelijkheden om te groeien, waardoor je meer aan kunt en dus belastbaarder bent.

Manieren waarop je jouw draaglast kan verlagen en je draagkracht kan vergroten worden in het boek Leren Revalideren en de komende blogs toegelicht. Kijk op www.lerenrevalideren.nl voor meer informatie.