Niemand won ooit een medaille voor het hoogste zelfvertrouwen

“Het belang van zelfvertrouwen voor het leveren van prestaties wordt volgens mij behoorlijk overschat. En ja, ik ben me ervan bewust dat dit gek klinkt. Ik zal het nog gekker maken: ik ben ervan overtuigd dat het niet nodig is om je vol zelfvertrouwen te voelen om een goede prestatie te kunnen leveren.” Aldus sportpsycholoog Kelly Dekker. In dit artikel zal zij dit nader toelichten.

Zelfvertrouwen

Voor sporters lijkt zelfvertrouwen vaker gelijk te staan aan het willen hebben van een gevoel van zekerheid. Daar horen geen onrustige gevoelens of zenuwen bij. De gedachte lijkt meestal te zijn: “Ik moet eerst zelfvertrouwen hebben, dán kan ik presteren”.

Hier wordt het ‘tricky’. Wanneer je overtuigd bent dat zelfvertrouwen een voorwaarde is om goed te presteren en je voelt zenuwen voor een wedstrijd, dan diskwalificeer je jezelf bij voorbaat al.

In de praktijk merk ik dat het heel anders werkt; ik zie (top)sporters die slecht slapen voor een wedstrijd, bang en/of misselijk zijn, diarree hebben en geen hap door hun keel krijgen en tóch goed presteren.

Leren op jezelf te vertrouwen

In plaats van het verkrijgen van zelfvertrouwen praat ik liever over leren ‘op jezelf te vertrouwen’. Je leert dat je van jezelf op aan kunt, dat je steeds uit je comfortzone durft te stappen en dit blijft doen, dat je vaardigheden ontwikkelt en ervaringen opdoet. Dat je dus ‘in beweging’ komt en stappen zet, zelfs al voel jij je (nog) niet comfortabel.

Bij het leveren van goede prestaties ligt hier naar mijn idee de essentie: als een sporter op het moment suprême niet presteert zoals je zou mogen verwachten, dan is dat omdat hij niet de juiste dingen doet: de basketballer schiet niet, de coureur doet geen inhaalpoging, de atlete versnelt niet als het nodig is of de tennisspeelster serveert te voorzichtig op breakpoint tegen. Alles draait om gedrag. Het gaat om de acties van zelfvertrouwen, niet om het gevoel van zelfvertrouwen.

Olympische Spelen

De Olympische Spelen zijn anders dan alle andere toernooien. Is het realistisch dat een sporter die voor het eerst in het circus van de Olympische Spelen beland blakend van zelfvertrouwen van start gaat? Is het gek dat op zo een moment van alles door hem heen schiet? Ik leer sporters dat dit volkomen normaal is.

De gedachten over de indrukwekkende entourage, twijfels over eigen kunnen of de gedachte dat dit hét moment is waar zo hard voor getraind is, kunnen wij niet stopzetten. Zelfvertrouwen hoeft niet gerepareerd te worden om een goede prestatie te kunnen leveren. Je bent immers geen machine.

Meer informatie

• Artikel: ‘Bouwen aan zelfvertrouwen’
• Meer artikelen van sportpsychologen

Auteur: Kelly Dekker, SPORTPSYCHOLOOG VSPN®

De titel 'sportpsycholoog' is geen beschermde titel. Dit houdt in dat iedereen zich sportpsycholoog mag noemen, ongeacht zijn of haar achtergrond. Hetzelfde geldt ook voor 'psycholoog', 'mental coach' of 'mentale trainer'. Het is daarom goed om te weten wanneer je met een geregistreerde sportpsycholoog te maken hebt of daarnaar op zoekt bent. Vanuit de Vereniging voor SportPsychologie in Nederland (VSPN) is daarom een registratiesysteem ingevoerd. Sportpsychologen met de juiste, wetenschappelijke opleiding en de nodige ervaring mogen de titel 'SPORTPSYCHOLOOG VSPN®' voeren. Dit is wel een beschermde titel. De teksten op deze pagina zijn geschreven door de VSPN.

Kijk op www.vspn.nl voor meer informatie.