Inspanningsastma en luchtwegvernauwing

Infecties aan de lagere luchtwegen

Indien er sprake is van een infectie met een virus of bacterie van de lagere luchtwegen zullen er klachten zijn van een droge of productieve hoest gecombineerd met een bepaalde mate van kortademigheid. Hoesten en kortademigheid ontstaan door de ontstekingsverschijnselen aan het bekledende slijmvlies van de luchtweg en door verkramping van diepere spierlagen in de luchtweg. Een dergelijke ontsteking - in dit geval dus door een infectie - wordt bronchitis genoemd.

Astma en astmatische bronchitis

Behalve door een infectie kan ontsteking van de luchtwegen, met de bijbehorende klachten, ook veroorzaakt worden door andere prikkels. Met name mensen met een bepaalde allergie kunnen hierdoor flinke aanvallen van kortademigheid krijgen. Dergelijke aanvallen worden astma genoemd en de ontstekingsverschijnselen aan het slijmvlies worden dan astmatische bronchitis genoemd. Ze kunnen in ernst variëren van vrij mild, met nauwelijks klachten tot zeer ernstig. Ernstige gevallen van astmatische bronchitis komen vroeger of later bij huisarts of longarts terecht. De mildere vormen kunnen gemakkelijk jaren bestaan zonder dat er ooit een arts wordt bezocht.

Inspanningsastma

De grote hoeveelheid lucht die bij intensieve inspanning langs de slijmvliezen zal moeten stromen, kan een uitdrogend en prikkelend effect op deze slijmvliezen hebben, waardoor een astma-aanval met kortademigheid kan worden uitgelokt. Een dergelijke astma-aanval bij astmatici, uitgelokt door inspanning wordt inspanningsastma genoemd. In het Engels wordt dit wel exercise-induced-astma genoemd.

Sportersbronchitis’ of ‘Exercise Induced Bronchospasme (EIB)’

De afgelopen jaren wordt in toenemende mate herkend, dat inspanningsastma ook bij ‘niet-astmatische’ sporters kan optreden. Dit wordt ‘exercise-induced-bronchospasme’ of 'sportgerelateerde luchtwegvernauwing' genoemd. Deze vorm van luchtwegvernauwing wordt - bij gebrek aan een meer officiele medische term - in de wandelgangen vaak ‘sporters-bronchitis’ genoemd. Omdat het ook op kan treden bij niet-astmatische wintersporters door het inademen van droge en koude lucht op hoogte, wordt het ook wel ‘koude-astma’ of ‘hoogte-astma’ genoemd.

'Sportersbronchitis' kan in principe bij elke intensieve (duur)sporter optreden. Met name in de periode na een doorgemaakte virusinfecties is er een toegenomen kans. Ook in periodes waarin sprake is van zware wedstrijdbelasting of in situaties waarin om andere redenen sprake is van een verminderde belastbaarheid of overtraining zou hierop een grotere kans kunnen bestaan. In dergelijke situaties is het dus wel zaak om abnormale prikkelhoest en/of kortademigheid te herkennen.

Behandeling en Dopingautoriteit

Indien je als intensieve sporter ervaart dat er sprake is van een onverklaarde aanhoudende prikkelhoest en/of kortademigheid is het sterk aan te bevelen hierover contact op te nemen met een sportarts of longarts. Door middel van enkele onderzoeken kan vastgesteld worden of er sprake is van astma, inspanningsastma of sportgerelateerde luchtwegvernauwinig en kan een doeltreffende behandeling hiertegen worden gestart. Indien je een (top)sporter bent, die ook aan dopingcontroles kan worden onderworpen, dien je er rekening mee te houden dat verreweg het grootste deel van de inhalatiemedicatie die voor de diverse hierboven behandelde luchtwegproblemen op de internationaal erkende dopinglijst staan geregistreerd. Er dient in dat geval een zogenaamde TUE (therapeutic use exemption of ‘attest’ ) te worden aangevraagd bij de dopingautoriteit. In vroegere jaren was voor het verkrijgen van een dergelijke TUE een verklaring van de behandelend arts voldoende. Inmiddels is het in sommige gevallen noodzakelijk dat de uitslag van diagnostische tests worden bijgevoegd. De actuele regelgeving hieromtrent is te vinden op www.dopingautoriteit.nl.