- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Blessure aan het middendeel van de achillespees
- Dit artikel gaat specifiek over een blessure aan het middeldeel van de achillespees.
- Wil je in het algemeen meer weten over wat een achillespeesblessure is, hoe vaak het voorkomt en wat de verschijnselen zijn? Lees dan het artikel over achillespeesblessures.
- Oefeningen bij klachten aan het middendeel van de achillespees vind je hier: achillespees oefeningen.
- Klik hier om meer te weten over een blessure aan de aanhechting van de achillespees.
Hoe kan een blessure aan het middendeel van de achillespees vastgesteld worden?
Meestal kan een sportarts of sportfysiotherapeut je op basis van het gesprek en het lichamelijk onderzoek al vertellen of er sprake is van een overbelastingsblessure van het middendeel van de achillespees. Bij pijn en zwelling in het middendeel van de pees met een verminderde belastbaarheid wordt de diagnose ’achilles tendinopathie’ gesteld. Dit betekent letterlijk ‘ziekte van de pees’. Normaal gesproken wordt de diagnose achilles tendinopathie gemaakt op basis van de kenmerkende klachten en bevindingen tijdens het lichamelijk onderzoek. Meestal is beeldvormend onderzoek niet noodzakelijk, maar soms is aanvullend onderzoek in de vorm van een röntgenfoto, echografie of een MRI benodigd. De sportarts kan aan je uitleggen of dit zinvol is.
Hoe ontstaat een blessure aan het middendeel van de achillespees?
Wat is de oorzaak van achilles tendinopathie?
De exacte oorzaak van achilles tendinopathie in het middendeel van de achillespees is onbekend. Het uiteindelijke beeld van een verminderde structuur van de peesvezels is heel kenmerkend, maar hoe dit precies ontstaat is momenteel nog onduidelijk. Er zijn mogelijk verschillende manieren waarop de blessure kan ontstaan en waarschijnlijk spelen meerdere factoren hierbij een rol.
Wat zijn risicofactoren voor achilles tendinopathie?
Welke factoren geven een grotere kans op het krijgen van de achillespeesblessure?
Er is een aantal factoren bekend dat een grotere kans geeft op een achillespeesblessure. De belangrijkste factoren zijn:
- Een eerdere peesblessure aan de onderste ledematen.
- Een toename in (sport)belasting. Dit kan worden veroorzaakt door een andere indeling van de training, waarbij er vaak teveel belasting in korte tijd is geweest. Factoren zoals verandering in ondergrond, het sportschoeisel of hardloopstijl kunnen invloed hebben op deze belasting.
- Het gebruik van een trainingsschema; dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat sporters teveel vast willen houden aan hun schema en onvoldoende naar hun lichaam luisteren.
- Een verminderde kracht van de kuitspieren.
- Trainen in het winterseizoen.
- Medicijnen die een negatief effect hebben op peesweefsel, zoals antibiotica (fluoroquinolonen, zoals bijvoorbeeld ciprofloxacine).
Wel of niet doorgaan met sporten bij een blessure aan het middeldeel van de achillespees?
Het herstel van achilles tendinopathie verloopt vaak beter als de belasting die pijn veroorzaakt wordt aangepast. Als er slechts geringe pijnklachten zijn tijdens en na het sporten, dan kan dit worden geaccepteerd. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van een pijnschaal (figuur hieronder). De (sport)belasting dient uitgevoerd te worden met een maximale pijnscore van 5 punten op een schaal van 0 tot 10. Op deze schaal staat een score van 0 punten voor de afwezigheid van pijnklachten en een score van 10 punten staat voor de ergst denkbare pijn.
Als er echter wordt doorgegaan met de belastende sport en de pijn steeds in hoge mate (meer dan 5 punten) wordt opgewekt, dan is het risico dat de blessure aanwezig blijft en dat er langdurige klachten ontstaan. Deze pijnschaal geldt zowel tijdens als na het sporten.
Activiteiten en sporten die in de eerste fase meestal goed gaan zijn wandelen, zwemmen, fietsen, training van het bovenlichaam en trainen op de crosstrainer.
Wat kan ik zelf doen bij een blessure aan het middendeel van de achillespees?
1. Trainingsaanpassing
Zoals bovenstaand weergegeven is het belangrijkste advies bij een achillespeesblessure om de training of belasting tijdelijk aan te passen. Het is belangrijk om geen activiteit of sport te doen die forse pijn opwekt. Soms lukt het daardoor niet om de gewenste sport in deze eerste fase goed te kunnen doen. Alternatieve sporten kunnen dan tijdelijk worden gedaan, als dit binnen de pijngrenzen kan. Pas als de pijnklachten en de ochtendstijfheid vrijwel verdwenen zijn, dan is het verstandig om de gewenste (sport)belasting weer geleidelijk op te bouwen.
Zelfbehandeling
Bij de behandeling van achilles tendinopathie kan het zinvol zijn om nog eens kritisch te kijken naar trainingsfactoren, om zo de kans op terugkeer van de klachten te verminderen. Stel jezelf de volgende vragen:
- Is het trainingsschema goed geweest?
- Is voldoende variatie geweest tussen een zachte en harde ondergrond?
- Is er een relatie tussen de klachten en nieuw sportschoeisel?
Kies in dat geval schoenen uit die geen druk op het pijnlijk deel van de achillespees geven.
2. Oefeningen
Oefentherapie is zinvol bij achilles tendinopathie. Het idee achter de oefentherapie is niet alleen dat de kuitspieren sterker worden. De peescellen worden namelijk gestimuleerd om meer peesvezels te gaan produceren. Het doel is dat deze nieuwe peesvezels in de richting van de trekkrachten komen te liggen. De beste manier om dit te bewerkstelligen is met oefentherapie. Er zijn vele soorten oefeningen die gedaan kunnen worden en er is geen bewijs dat het ene programma beter is dan het andere. Het meeste onderzoek is gedaan naar de effecten van excentrische oefentherapie. Voor klachten in het middendeel van de achillespees zijn excentrische oefentherapie 1 en 2 effectief. Vooraf kunnen de rekoefeningen worden gedaan om de achillespees voor te bereiden op de oefeningen.
- Als de oefeningen hevige pijn veroorzaken en daardoor niet goed mogelijk zijn, kan ervoor worden gekozen om eerst een aantal weken isometrische oefeningen te doen.
- Als de oefeningen eenvoudig gaan, gebruik dan gewichten om de oefeningen zwaarder te maken (bijvoorbeeld door gewichten in een rugzakje te doen).
- Indien gewenst, kan een sportarts of sportfysiotherapeut de oefeningen instrueren en begeleiding verzorgen bij de opbouw van het sporten.
3. Criteria hervatting
Het is van belang om de (sport)belasting weer geleidelijk op te bouwen als de klachten in het dagelijkse leven niet meer aanwezig zijn. Je kunt daarvoor het hardloopschema voor beginnende hardlopers gebruiken en dit opbouwen aan de hand van de pijnklachten tijdens en na het hardlopen.
Behandelbeleid bij een blessure aan het middendeel van de achillespees
Revalidatie
- Bij meer dan de helft van de mensen met een langdurige blessure van het middendeel van de achillespees is een combinatie van tijdelijke vermindering van (sport)belasting en oefentherapie succesvol binnen 3 maanden.
- Als de klachten na 3 maanden niet verminderen, dan kan een sportarts beoordelen of de diagnose juist is, meer uitleg en advies geven en indien nodig aanvullende behandeling starten.
- Herstel van achillespeesblessures gaat meestal traag en duurt maanden tot soms jaren. De klachten kunnen dan soms periodes verdwijnen en weer terugkeren.
- Er zijn vele soorten behandelingen mogelijk voor een achillespeesblessure. Van veel behandelingen is momenteel bekend dat ze een vergelijkbare onderlinge effectiviteit hebben. Er zijn echter ook nog veel behandelingen waarvan de effectiviteit niet is bewezen. Laat je om deze reden vooraf goed informeren door een sportarts.
- Behandeling met injecties in of rondom de achillespees is een optie als het niet beter gaat ondanks bovenstaande maatregelen. Het is echter wel belangrijk om voorafgaande aan een injectiebehandeling na te gaan wat de mogelijke nadelen zijn. Een injectie met corticosteroïden wordt soms voorgesteld bij een verdikte slijmbeurs. Van een injectie met corticosteroïden is bekend dat het effectief kan zijn voor pijnvermindering op korte termijn, het is echter bekend dat het de kans op een volledige scheur van de achillespees verhoogt en bovendien biedt het op lange termijn een minder gunstig effect.
Voorkomen van een blessure aan het middendeel van de achillespees
Helaas is onbekend hoe je als gezonde sporter achilles tendinopathie kan voorkomen. Er zijn echter wel algemene adviezen, die met name belangrijk zijn als je ooit eerder achilles tendinopathie hebt gehad en gaat beginnen met sporten of het sporten gaat uitbreiden.
- Het doen van preventieve krachtoefeningen van de kuitspieren als voorbereiding op het komende sportseizoen kan mogelijk effectief zijn. De oefeningen die hiervoor uitgevoerd kunnen worden zijn gelijk aan de oefeningen voor de behandeling van achilles tendinopathie.
- Bouw de (sport)belasting niet te snel op in een korte tijd. Gebruik eventueel een trainingsschema op de (sport)belasting geleidelijk op te bouwen.
- Als er klachten van de achillespees merkbaar zijn tijdens of na de training, verminder dan tijdig de (sport)belasting. Dit kan door de training minder lang te maken, minder vaak te trainen of minder intensief te trainen. Verminder de (sport)belasting dusdanig, dat de klachten niet of nauwelijks meer voelbaar zijn.
- Draag voldoende warme kleding tijdens het trainen in de winter. De kans op achilles tendinopathie is in deze periode namelijk groter.
Dr. de Vos is sportarts in het Erasmus MC Universitair Medisch Centrum te Rotterdam op de afdeling orthopaedie en sportgeneeskunde. Hij heeft een sportspreekuur dat is gericht op de behandeling van blessures als het gevolg van sport en bewegen. Op de Academische Peespoli ziet dr. de Vos wekelijks mensen met peesblessures. Tijdens dit spreekuur kan de pees direct met innovatieve echografie worden onderzocht en is er een gepersonaliseerd behandeladvies. Dr. de Vos is gepromoveerd op de behandeling van achillespeesblessures en coördineert meerdere wetenschappelijke onderzoeken op dit gebied, zowel nationaal als internationaal.