Koude en witte vingers bij volleyballers als gevolg van schouderoverbelasting

Koude en witte vingers bij volleyballers: in het kort

• Volleyballers lopen risico op vaatschade in de schouder en hand.
• Dit kan zich uiten in koude en witte vingers in de slaghand tijdens en direct na het volleyballen.
• Een operatie of stoppen met volleyballen kan de klachten verhelpen.
• De aandoening is zeldzaam, bestaat vrijwel altijd alleen aan één kant (de slagzijde) en komt meestal voor bij (semi)professionele volleyballers.

Wat zijn koude en witte vingers?

Als gevolg van herhaalde krachtige bovenhandse bewegingen tijdens het volleybal, zoals smashen en serveren, kan een slagader in de slagschouder verstopt raken. Dit is een aftakking van okselslagader die zuurstof rijk bloed van het hart naar de arm en hand voert.
Tijdens smashen en serveren wordt de schouderslagader, als een tube tandpasta, leeggedrukt en kunnen bloedpropjes terug de okselslagader in schieten. Deze worden vervolgens door de bloedstroom mee vervoerd naar de slaghand. Daar lopen ze vast in de kleinere slagaders, waar ze niet meer doorheen kunnen. Hierdoor ontstaat zuurstoftekort in de vingers van de slaghand, waardoor ze koud en wit kunnen worden, soms in combinatie met pijn.

Hoe vaak komen koude en witte vingers voor?

Onder (semi)professionele zaal- en beachvolleyballers heeft 1 op de 16 (ca. 6%) een afwijkende slagader in de slagschouder. Van deze volleyballers heeft waarschijnlijk maar een klein percentage ook klachten in de slaghand.

Bij welke sporten komt het voor?

De aandoening komt het meeste voor bij (semi)professionele volleyballers en honkbal pitchers. Daarnaast zijn wereldwijd enkele gevallen bekend in het tennis, zwemmen, kajakken, yoga en American Football. Ook is er wereldwijd één geval bekend van een automonteur die de afwijking in beide schouders had.

Verschijnselen van koude en witte vingers

Meestal zal de eerste klacht een koude en/of witte vinger zijn die opeens ontstaat na een smash of service. Belangrijk is dat deze klacht alleen in de slaghand optreedt. Als de klacht aan beide handen is, dan kan er sprake van een andere aandoening zijn.

Vaak gaat deze klacht snel weer over tijdens het volleyballen. Later kan dit vaker tijdens trainingen/wedstrijden optreden of bij meerdere vingers, soms ook aanhoudend tot in de kleedkamer na afloop en/of in combinatie met pijn. Uiteindelijk kunnen koude, witte en pijnlijke vingers ook in het dagelijks leven optreden, zoals bijvoorbeeld bij koud weer of bij aanraking met koud water.

Hoe kunnen koude en witte vingers vastgesteld worden?

Met echografie kan de schouderslagader via de oksel makkelijk in beeld gebracht worden.
Echografie is een techniek die door het zenden van geluidsgolven structuren in het lichaam zichtbaar kan maken. Voor definitieve diagnosestelling is een röntgen, CT of MRI met contrastvloeistof vereist.

Hoe ontstaan koude en witte vingers?

Koude en witte vingers ontstaan door overbelasting van de slagader in de slag- of werpschouder tijdens het sporten. Hierdoor beschadigt de bloedvatwand met als gevolg verstopping en bloedpropvorming.

Risicofactoren, wat draagt bij dat je de blessure oploopt?

Mogelijk zijn de duur van de volleybalcarrière en de leeftijd risicofactoren, onderzoek hiernaar loopt nog.

Wel of niet doorgaan met sporten bij koude en witte vingers?

Op het moment dat de diagnose met zekerheid is gesteld door een (sport)arts, moet het volleybal meteen gestaakt worden om verdere schade aan de schouderslagader en de vingers in de slaghand te voorkómen.

Wat kan ik zelf doen bij koude en witte vingers?

Bij klachten van bleke en/of koude vingers aan de voorkeurshand en het beoefenen van een schouder belastende sport, is de beste eerste stap om de klachten serieus te nemen en zo snel mogelijk een afspraak bij de sportarts te maken.  Als de diagnose eenmaal gesteld is, is het raadzaam om activiteiten die de klachten verergeren te vermijden, zoals bijvoorbeeld krachtige bovenhandse bewegingen.

Behandelbeleid bij koude en witte vingers

Een operatie of stoppen met volleyballen kan de klachten verhelpen.
Na een operatie zal na ca. 3-4 maanden oefentherapie onder begeleiding van een (sport)fysiotherapeut het volleyballen weer kunnen worden hervat. De kansen om na een operatie weer op oorspronkelijk niveau terug te keren zijn goed.

Er zijn aanwijzingen dat de aandoening zichzelf gedeeltelijk hersteld als gedurende minstens anderhalf jaar niet gevolleybald wordt. Meer onderzoek is vereist om hier met meer zekerheid een uitspraak over te kunnen doen.

Criteria hervatting

• Volledige actieve range of motion van de geopereerde schouder zonder wondklachten of -problemen.
• Adequate therapie met bloedverdunners (tot 6 maanden na de operatie).

Voorkomen van koude en witte vingers

Over het voorkomen van koude en witte vingers is nog weinig bekend. Gedacht zou kunnen worden aan een gelimiteerd aantal krachtige bovenhandse bewegingen per trainingssessie, zoals bijvoorbeeld smashes, services en krachtoefeningen. Ook is er mogelijk een invloed van de slagtechniek, waarbij extreme schouderhoeken mogelijk ongunstig zijn. Verder onderzoek zal meer duidelijkheid moeten geven over mogelijke preventieve maatregelen.