- Snel herstel met onze oefeningen
- Trainingsprogramma’s op maat
- Betrouwbare informatie van de sportzorgprofessional
Sleutelbeenbreuk
Sleutelbeenbreuk in het kort:
- Een sleutelbeenbreuk is één van de meest voorkomende botbreuken in de sport.
- Een sleutelbeenbreuk wordt gezien als schouderletsel.
- Een sleutelbeenfractuur komt meestal door een val op de punt van de schouder. een val op een gestrekte arm of door direct contact met een tegenstander.
- Sleutelbeenbreuken komen het meest voor bij wielrenners/mountainbikers (val) en football-spelers (direct contact tegenstander).
- Een (simpele) sleutelbeenbreuk geneest meestal binnen 6-12 weken door rust te nemen, enkele weken een sling (soort mitella) te dragen en spierversterkende oefeningen onder begeleiding van een fysiotherapeut te doen.
- Een gecompliceerde sleutelbeenfractuur is een breuk met wond, deze moet soms geopereerd worden waarna onder begeleiding van een fysiotherapeut een oefenprogramma wordt doorlopen.
Wat is een sleutelbeenbreuk?
Het sleutelbeen is een rond bot dat het schouderblad verbindt met het borstbeen. Het sleutelbeen ligt direct onder de huid waardoor het bij de meeste mensen goed te zien en te voelen is. Het sleutelbeen is soepel en sterk en qua dikte vergelijkbaar met een rib. Het sleutelbeen zorgt voor de stabiliteit van schouder en arm en maakt het mogelijk om kracht te zetten met de arm. Het bot zorgt ervoor dat het schouderblad kan draaien en de arm naar voren gedraaid kan worden. Bovendien beschermt het sleutelbeen de belangrijkste bloedvaten en zenuwen die naar de arm gaan en net onder het sleutelbeen lopen.
Als je sleutelbeen te veel kracht moet opvangen, kan het breken. Meestal breekt het middenstuk van het sleutelbeen. Dit, omdat de uiteinden van een sleutelbeen vast zitten met pezen en banden. Het middenstuk niet, waardoor het gevoeliger is. Een breuk van het middenstuk herstelt wel sneller dan een breuk aan een van de uiteinden.
Hoe vaak en bij welke sporten komt het voor?
Een sleutelbeenbreuk is een van de meest voorkomende breuken binnen de sport. Vooral wielrenners en mountainbikers krijgen ermee te maken doordat zij vallen met hoge snelheid. Ook sporters die direct contact hebben met de tegenstander lopen risico. Denk aan rugbyspelers en vechtsporters die soms met volle kracht tegen elkaars schouder aan lopen en tegen elkaars schouder slaan.
Je hebt twee soorten breuken:
| 1. Een simpele breuk | bij een simpele breuk van het sleutelbeen staan de botdelen nog netjes op hun plek. |
| 2. Een gecompliceerde breuk | Bij een gecompliceerde breuk kan er sprake zijn van:
|
Verschijnselen van een sleutelbeenbreuk
Een breuk van het sleutelbeen is vaak goed te herkennen, doordat het bot net onder de huid ligt. Een paar herkenningspunten:
- Op de plek waar de breuk zit kan een stuk bot tegen de huid duwen waardoor het uitsteekt.
- Een afhangende schouder (de schouder hangt naar beneden en naar voren).
- Je kan je arm door de pijn niet optillen.
- Een schurend/knarsend gevoel als je de arm probeert op te tillen.
- Een zwelling en bloeduitstorting boven de plek van de breuk.
Hoe kan een sleutelbeenbreuk vastgesteld worden?
Heb je het idee dat je sleutelbeen gebroken is? Neem altijd contact op met de eerste hulp of je huisarts. Deze kan aan de hand van de aard van de klachten, lichamelijk onderzoek en een röntgenfoto beoordelen of je sleutelbeen gebroken is. Vaak is een röntgenfoto niet eens nodig om de breuk vast te stellen, maar wordt de röntgenfoto gebruikt om te kijken wat voor breuk het precies is. Ook onderzoekt de arts of je geen zenuwuitval hebt en of de doorbloeding van je arm goed is.
Hoe ontstaat een sleutelbeenbreuk?
Een sleutelbeen breekt vaak indirect. Dat wil zeggen dat de klap niet direct op het sleutelbeen terechtkomt, maar dat de krachten van een klap meestal via het schouderblad inwerken op het sleutelbeen dat daardoor breekt. Zo ontstaat een sleutelbeenbreuk vaak door een val of klap op de punt van de schouder of door een val op gestrekte arm.
Risicofactoren
Wat draagt bij dat je de blessure oploopt?
In bepaalde takken van sport loop je meer kans op een sleutelbeenbreuk, zoals bij wielrennen, mountainbiken en contact- en vechtsporten.
Wel of niet doorgaan met sporten bij een sleutelbeenbreuk?
Al zou je misschien willen, fanatiek doorsporten met een gebroken sleutelbeen is door pijn en functieverlies vaak niet mogelijk. Wel kun je bijvoorbeeld proberen in beweging te blijven door voorzichtig te gaan wandelen, hardlopen of fitnessen (doe hierbij geen schouderoefeningen zonder advies van de (sport)fysiotherapeut). Zo blijf je fit en actief. Zorg er wel altijd voor dat je je sleutelbeen niet direct of indirect (over)belast en luister naar je pijn. Laat je altijd adviseren door een (sport)arts of (sport)fysiotherapeut.
Doorsporten bij een simpele breuk
Als je sleutelbeen inderdaad gebroken is, mag je bij een simpele breuk meestal de eerste zes weken niet (brom)fietsen, autorijden en sporten. De arts geeft hierover persoonlijk advies. Het is belangrijk om in dit stadium het lichaam rust te geven, zodat herstel van het bot en omliggende spieren en eventueel banden en pezen mogelijk is. Wil je toch bewegen, denk dan aan het eerder genoemde wandelen, hardlopen en fitnessen. Nogmaals: laat je altijd adviseren door een (sport)arts of (sport)fysiotherapeut.
Doorsporten bij een gecompliceerde breuk
Bij een gecompliceerde breuk die geopereerd moet worden, kun je niet sporten. Na de operatie kun je wel weer eerder dan bij een simpele breuk beginnen met fietsen en bijvoorbeeld autorijden. De arts adviseert jou persoonlijk wanneer je weer met (je eigen) sportactiviteiten kunt beginnen.
Behandelbeleid bij een sleutelbeenbreuk
Simpele breuk
Simpele breuken (de botdelen staan nog netjes op hun plek) kunnen tussen de 6 en 12 weken herstellen door rust te nemen. Voor ongeveer 3-4 weken (bij een volwassene, bij een kind kan het iets korter zijn) wordt een mitella aangelegd en schrijft een fysiotherapeut oefeningen voor om te voorkomen dat de schouder/arm verstijft. Deze oefeningen start je zodra je pijn zonder pijnmedicatie goed te verdragen of zelfs weg is. Na ongeveer 6 weken is het mogelijk de normale arbeid weer te verrichten. Voordat er weer gesport kan worden moet de volledige schoudersterkte terug zijn.
Gecompliceerde of open breuk
Gecompliceerde breuken worden vaak geopereerd, omdat bijvoorbeeld het bot is versplinterd, de banden beschadigd zijn of het bot door de huid heen steekt. Door middel van een plaat en schroeven wordt het sleutelbeen dan weer in de juiste positie vastgemaakt. Dit is moeilijk als de breuk zich aan de uiteinden van het sleutelbeen bevindt. Daar zit immers geen stuk bot meer om een plaat en schroef aan te bevestigen.
Een fysiotherapeut ontwikkelt voor na de operatie een oefenprogramma om de beweeglijkheid, stabiliteit en kracht van je schouder weer te herstellen.
Voorkomen van een sleutelbeenbreuk
Omdat een sleutelbeenbreuk vaak ontstaat door een kracht van buitenaf die inwerkt vanaf bijvoorbeeld de arm of het schouderblad op het sleutelbeen is het lastig preventieve maatregelen te nemen.